Việt quốc công Lý Thường Kiệt (1019–1105) là một nhân vật xuất chúng, một nhân cách vĩ đại, một anh hùng dân tộc, nhà quân sự kiệt xuất thời Lý. Trải qua 3 triều vua, ông là vị tướng tài, đánh Tống bình Chiêm, bảo vệ vẹn toàn bờ cõi.
Về mặt văn hóa, ông để lại dấu ấn quan trọng bằng bài thơ thần “Nam Quốc Sơn Hà”, được đánh giá là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của đất nước. Những đóng góp của ông trong việc phát triển Phật giáo và quan tâm đến đời sống người dân cũng được triều đình đương thời cũng như dân chúng đề cao và tôn vinh.
Nhu cầu cấp thiết:
Tượng về Việt quốc công Lý Thường Kiệt đến ngày nay gần như không còn vì nhiều nguyên nhân, nếu có thì chưa được đầu tư cho xứng đáng với vị thế và những chiến công cũng như tầm ảnh hưởng của ông trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước.
Hình tượng một Việt quốc Công với thế đứng vững chắc, tay phải chỉ về phía trước thể hiện hiệu lệnh tấn công, tay trái đặt phía sau cận kề kiếm lệnh thể hiện trạng thái sẵn sàng nghênh chiến vừa thể hiện sự linh hoạt, toát lên sự uy dũng của một bậc thầy về quân sự. Trang phục dựa theo sự khảo cứu có cơ sở từ nhiều nguồn tư liệu. Đặc tính về giới tính của nhân vật cũng chính là một nhận dạng đặc biệt về một vị Trung quân nước Việt.
Hình ảnh về biểu tượng Lý Thường Kiệt thiếu và yếu cả về số lượng lẫn chất lượng. Trong Nam ngoài Bắc, số tượng của Lý Thường Kiệt rất hiếm hoi, chỉ có một số tượng thờ trong các ngôi đền, đình với đặc điểm nhân dạng không đặc sắc, không tiêu biểu. Gần đây nhất năm 2006, có một cơ sở mỹ nghệ hiến tặng đình Phúc Xá, Hà Nội một bức tượng về ông nhưng cũng chỉ dừng lại ở mức độ là tượng thờ. Phía Nam có tượng đài của ông đặt ở khu du lịch Đại Nam, Bình Dương tuy hào nhoáng, to lớn nhưng không được đánh giá cao về mặt tạo hình. Hình ảnh chân dung về ông được thể hiện rõ hơn một chút ở tượng chân dung ông trong Bảo tàng lịch sử quân đội Việt Nam nhưng vẫn có nhiều thiếu sót… Qua đó cho thấy hình tượng nhân vật Lý Thường Kiệt chưa được đầu tư quan tâm đúng mức.
Hình tượng mang trạng thái cơ động khi hình tượng cưỡi ngựa chiến với thánh chỉ trong tay thể hiện sự chủ động và toàn quyền quyết định việc quân, đây cũng chính là điểm nổi bật của Việt Quốc Công (được sự tín nhiệm tuyệt đối của triều đình) trong việc điều khiển cục diện tiến – lui. Một hình tượng tuyệt vời rất hiếm gặp trong lối tạo hình và quan niệm tượng của Việt Nam.
Việc xây dựng một hình tượng đẹp và ý nghĩa về Việt quốc công Lý Thường Kiệt trong lịch sử Việt Nam là một yêu cầu cấp thiết, đáp ứng nhu cầu của quần chúng nhân dân. Đồng thời thể hiện sự biết ơn về bậc tiên hiền của thời đại ngày nay, xứng đáng với những gì ông đã cống hiến cho đất nước, nhân dân.
